De inleefreis: YOUCAmbassadeurs vertellen
Introductie: seksueel geweld
Seksueel geweld is geweld waarbij iemand hun seksuele integriteit geschonden wordt. Dit kan door middel van Hands-on of Hands-off geweld. Hands-on is wanneer er fysiek contact bij te pas komt, bijvoorbeeld ongewenste penetratie, ongewenst gezoend worden, of andere ongewenste aanrakingen. Bij hands-off geweld wordt de seksuele integriteit overschreden zonder fysiek contact. Dit gebeurt bijvoorbeeld via ongepast seksueel getinte opmerkingen of de verspreiding van naaktbeelden zonder toestemming.
Dit artikel bespreekt gevoelige thema’s. Vind je dit shockerend of heb je zelf zaken meegemaakt waardoor je nood hebt aan een babbel, dan kan je terecht bij bijvoorbeeld Awel.be en Punt vzw.
Je bent niet alleen.
Maatschappelijke context
Seksueel geweld komt voor over heel de wereld. Maar komt voor in verschillende vormen en maten. Ook gelden er voor alle landen andere juridische regels die bepaalde zaken strafbaar maken. Dit artikel gaat (vooral) over seksueel geweld in Senegal. In welke vormen het daar voorkomt, op welke manier het door de gemeenschap benaderd wordt en hoe het in het systeem verwikkeld is. Ook komt het project van Plan international aan bod en zullen we bespreken hoe zij concreet strijden voor een samenleving zonder seksueel geweld.
Senegal kent een andere cultuur dan België. Bij het lezen van dit artikel is het belangrijk dat je rekening houdt met bepaalde culturele verschillen. Het is belangrijk dat je begrijpt dat zij net zoals wij hier specifieke normen en waarden hebben. Ook zal ik spreken over de invloed van het geloof; in Senegal voornamelijk de Islam. De interpretatie van een geloof is voor iedereen anders. Het is belangrijk dat je dit niet als één enkele waarheid ziet. Iedereen ervaart een geloof/ religie anders. Wij delen hier vooral onze eigen ervaringen in Senegal.
Waar komt seksueel geweld voor in Senegal?
Seksueel geweld komt voor in schoolinstellingen, binnen families en op straat.
Kinderen zijn vatbaarder voor manipulatie en intimidatie dan volwassenen, wat scholen een risicovolle omgeving maakt. De machtspositie van leerkrachten en ander schoolpersoneel vergroot de kans op zowel mentaal als fysiek misbruik. Vooral meisjes, die in sommige contexten harder moeten strijden voor onderwijs, kunnen extra kwetsbaar zijn.
Sommige leerkrachten maken misbruik van deze machtsverhouding door leerlingen onder druk te zetten om privélessen bij hen thuis te volgen. In ruil voor betere punten kunnen ze jongeren manipuleren tot seksuele handelingen of hen bedreigen met falen als ze niet meewerken. Zodra een leerling zich in de privéruimte van een leerkracht bevindt, ontbreekt de sociale controle die op school aanwezig is. Deuren gaan dicht, bescherming verdwijnt, en zo worden kinderen slachtoffer van seksueel geweld binnen het onderwijs.
;
Op straat, langs de weg, schuilt het gevaar van onbekenden. Leerlingen moeten vaak een lange afstand afleggen om op school te komen, net zoals mensen die naar de winkel gaan. Tijdens deze route zijn ze onbeschermd en vormen ze een gemakkelijk doelwit. Bijvoorbeeld: mannen die een autorit aanbieden om zo een vrouw in hun auto te lokken. Vrouwen lopen risico wanneer ze alleen over straat gaan. Vaak wordt de schuld bij het slachtoffer gelegd – zij had anders moeten kijken, zich anders moeten kleden of niet zonder begeleiding naar buiten moeten gaan.
Kinderen kunnen binnen de familie slachtoffer worden van seksueel geweld door de bestaande machtsverhoudingen. In een patriarchale samenleving staat de vader vaak aan het hoofd van het gezin. Hij neemt de beslissingen, voorziet in het inkomen en draagt de verantwoordelijkheid voor de bescherming van zijn familie. Binnen deze hiërarchie staan ouders boven de kinderen, die geacht worden hen altijd te respecteren. Dit machtsevenwicht maakt kinderen kwetsbaar voor zowel mentaal als fysiek misbruik binnen het gezin.
Daarnaast speelt de familie-eer een grote rol. De bloedlijn moet ‘zuiver’ blijven, wat ertoe kan leiden dat vrouwen worden gedwongen te trouwen met familieleden zoals neven of ooms. Dit verhoogt het risico op genetische afwijkingen bij hun kinderen. Wanneer een kind met een beperking wordt geboren, krijgt de vrouw vaak de schuld, vanuit de overtuiging dat zij onrein zou zijn geweest.
Ongelijke machtsverhoudingen vergroten het risico op misbruik, niet alleen binnen gezinnen, maar ook in bredere maatschappelijke structuren zoals de politie, justitie en overheidsinstellingen. Om dit wijdverspreide probleem aan te pakken, is het essentieel om de bevolking bewust te maken en de overheid aan te sporen actie te ondernemen tegen seksueel geweld.
Gastgezinnen
Tijdens de inleefeeis naar Senegal zijn we twee dagen naar Tasette gegaan om bij gastgezinnen te verblijven. Iedereen verbleef in een ander gastgezin om het echte leven van de meisjes die aan het project gaan meedoen tegen seksueel geweld mee te maken. Zo hebben wij veel over hun dagelijkse leven geleerd, het leven in het dorp Tasette en wat het project gaat doen.
Iedereen was super vriendelijk en gastvrij! We werden als eerste door de dorpschef met open armen ontvangen, eigenlijk de burgemeester van het dorp. Hij wordt ook verkozen door stemmen, ook gelooft hij niet dat hij beter is dan de rest en werkt hij gewoon zoals de andere mensen in het dorp. Ze hebben in de avond ook voor ons een ceremonie nagedaan. Daar werd er heel veel gedanst en gezongen. Bijna iedereen van het dorp was aanwezig en ze waren allemaal super vriendelijk. De sfeer was geweldig, iedereen is aan het dansen en maakt plezier. Het was een geweldige ervaring om dit samen met de mensen van Tasette mee te maken.
In het gezin zelf hebben wij geholpen die dagen met de huishoudelijke taken. We hebben geholpen samen het eten klaar te maken, te helpen kuisen, met de kindjes spelen… In het dorp en eigenlijk over heel Senegal merk je wel op dat iedereen altijd buiten zit en dat de kindjes allemaal samen spelen, voetballen.
Op voorhand hadden we ook al zelf een grafische kaart gemaakt van waar er seksueel geweld is. We zijn begonnen met alle gebouwen die in het dorp zijn te tekenen; de school, de huizen, de voetbalvelden, het politiebureau. Daarna hebben we aangeduid waar denken wij dat het onveilig is, waar het veilig is en waar het beide is in het dorp. Door zelf in het dorp te zijn konden we dit ook beter voorstellen en konden we het beter in ons hoofd plaatsen.
DAKAR EN DE RENAISSANCE VAN AFRIKA
We vertrokken in de morgen richting Dakar. De rit was niet zo lang en de meesten onder ons hebben wat geslapen. Toen we aankwamen hebben we het grootste monument bezocht, het monument van de Afrikaanse Renaissance. Het monument bestaat uit een gezin van een man die in het midden staat die zijn vrouw aan haar zij vasthoud en hun kind op zijn schouder. De manier waarop ze staan heeft een belangrijke betekenis. Ze kijken alle drie richting het licht en het kindje wijst er zelfs naar, hiermee bedoelen ze dat ze hopen op een betere toekomst. De vrouw houdt haar arm een beetje aan de achterzijde alsof ze iets vasthoudt, hiermee wordt bedoeld dat ze niet mogen vergeten vanwaar ze komen. De steen waarop ze staan heeft als betekenis voor alle momenten van dominantie van andere volkeren.
;
De hele betekenis van dit monument is dus dat men moet hopen en strijden voor een betere toekomst, maar dat men nooit mag vergeten vanwaar we komen, dat we de geschiedenis nooit mogen vergeten, maar dat het niet opnieuw mag gebeuren. In het monument kan je een groot museum vinden waar ze de hele renaissance uitleggen. Op de tweede verdieping vind je kunstwerken van een anonieme artiest. Hij heeft een typische Europeaan opgebouwd maar ook een typische Afrikaan en het moment wanneer slaven werden gekozen om weggestuurd te worden. Het beeld dat je ziet is een luie Europeaan die op een stoel zit met daarnaast vastgebonden slaven in een rij die te wachten staan op hun dood. Daarna hadden we de eer om helemaal tot boven te gaan, we zaten in het hoofd van de man. Daaruit zagen we een uitzicht over heel Dakar!
Later in de dag hadden we een afspraak met de ambassade van België. Tijdens dit gesprek hebben de Senegalezen hun project mogen uitleggen, hebben wij YOUCA mogen uitleggen. We hebben het belang van het project mogen uitleggen, maar ook welke stappen vooruit al zijn geboekt. We praatten ook over de toekomst van het project. Hieruit hebben we ook het belang gedeeld over de uitwisseling met de Senegalezen in België.
Na ons kort bezoekje in de ambassade zijn we naar ons hotel gegaan waar we alle check-ins en controles hebben gedaan. Na een beetje opgefrist en uitgerust te zijn, gingen we eten in een restaurant.
Ile de Goree
Hier vind je het belangrijkste slavernijhuis. Met behulp van een gids hebben we het hele eiland mogen bezoeken. Eerst hadden we een kleine kennismaking met het ontstaan van het eiland, we hebben geleerd dat meerdere volkeren het eiland wilden veroveren. Eerst de Portugezen, maar daarna waren er vooral ruzies tussen de Fransen en de Engelsen. We hebben tussen de straten gewandeld en zijn dan aangekomen aan het grote Huis van de Slavernij. We liepen binnen en een man heeft voor een heel publiek gesproken over de afschuwelijke gebeurtenissen die er in dat Huis zijn gebeurd. Je hebt een onderkant en een bovenkant. De bovenkant is vergelijkbaar met het paradijs, het mooie zicht van de zee de mooie grote kamers. De onderkant was de hel, je vond allerlei kleine kotjes waar de mensen werden vastgebonden de vrouwen, mannen en kinderen werden apart vastgezet.
;
Meisjes die maagd waren werden verkracht door de Fransen, zij werden dan zwanger en het kindje die dan geboren was werd als Europeaan beschouwt maar niet helemaal. Ze kregen een andere naam de meisjes noemden we signar en de jongens minar. Tussen de twee grote trappen bevindt zich een lange gang met een deur, die deur heet “La porte du voyage sans retour” hiermee wordt er bedoeld dat elke slaaf die uit deze deur stapt nooit meer terugkomt. Vanuit deze deur vertrokken de slaven op de meest onhygiënische manier met de boot naar verschillende landen of continenten onder andere; Brazilië, Amerika en Europa. Veel mensen die dit Huis bezoeken worden er emotioneel van, waaronder er een paar van ons ook heel emotioneel van geworden zijn.
Na het huis zijn we verder gewandeld naar het hoogste punt van het eiland. Op die top zagen we een groot machinegeweer dat de Fransen gebruikten om de overzeese vijanden uit te schakelen. Toen we verder stapten en terug naar beneden stapten hebben we het uitzicht van het hele eiland mogen zien. Een beeld dat we nooit zullen vergeten. Daarna zijn we aan een strand in een klein restaurantje blijven eten, waar sommige onder ons een paar souvenirtjes hebben gekocht. Later op de namiddag zijn we terug met de boot naar Dakar gegaan. Voor we terug reden naar Thiès zijn we nog even naar een markt gegaan waar we nog wat inkopen mochten doen en zijn dan in de avond terug naar het centrum vertrokken.
Dankzij Europe Assistance reisden we met een gerust gemoed.
